Anders en beter

Eigen tempo, altruïsme en sociale afhankelijkheid zijn de magische sleutelwoorden.

Belonen en straffen zijn de beste motiverende prikkels: Niet alleen blijkt uit onderzoek dat extrinsieke prikkels, zoals belonen en straffen, niet werken, maar ook blijkt uit onderzoek dat nooit is aangetoond dat een individuele beloning (of straf) leidt tot betere prestaties van de organisatie als geheel. Daarnaast zijn medewerkers allemaal verschillende individuen en zij zullen niet dezelfde beloning (of straf) accepteren als aansporing.

Psychologische experimenten die tot nu toe zijn gedaan om deze vraag te onderzoeken, gaven echter het tegendeel aan: beloningen lijken een negatief effect te hebben op de intrinsieke motivatie.

In 2012/2013 deden Stefan van Langevelde en Tim Hirschler onderzoek bij een jeugdzorginstelling naar gespreid leiderschap als conditie voor het werken vanuit intrinsieke motivatie. Zoals in veel werk, en in het bijzonder de zorg, is intrinsieke motivatie een belangrijke drijfveer voor duurzaam leren en ontwikkelen. Er is echter nog maar weinig bekend over hoe de organisatie het leren en werken vanuit intrinsieke motivatie bij professionals kan ondersteunen. De self-determination theory van Deci en Ryan (2000) beschrijft dat intrinsieke motivatie samenhangt met het ondersteunen van drie basisbehoeftes, namelijk autonomie, competentie en verbondenheid. Daarmee is echter nog niet duidelijk welke factoren in de werkomgeving van zorgprofessionals deze behoeften ondersteunen. Tim en Stefan hebben onderzoek gedaan naar twee factoren: een klimaat voor informeel leren en gespreid leiderschap. Hierbij richtte zij zich op de directe omgeving, het team. Een klimaat voor informeel leren betekent dat teamleden elkaar makkelijk kunnen vinden rond professionele vraagstukken en hier open over in gesprek kunnen. Gespreid leiderschap werd in dit onderzoek gedefinieerd als de verdeling van belangrijke leiderschapsfuncties (bijv. toekomst creëren en reflecteren) onder de teamleden.

Vraag je nooit af of er tussen werk en de rest van je leven 'balans' bestaat. Bedenk liever of werk je genoeg voldoening levert. Je kent het gevoel vast wel: de laatste punt gezet, en dan kun je met tevredenheid terugkijken op de uitvoering en een goed resultaat van de geklaarde klus. Een heerlijk gevoel kan dat opleveren, een klus met succes volbrengen. De afronding levert letterlijk nieuwe kracht, zodat er direct weer energie lijkt te zijn voor de volgende opgave. Vooral als de afronding van een taak een flinke dosis inhoudelijkheid en bekwaamheid vraagt, kan zo'n gevoel ontstaan. Omdat de taak je intrinsiek motiveerde, kun je inzet blijven leveren.